29/01/2021
Thi hành nghĩa vụ trả nhà, giao nhà được thực hiện khi Bản án, Quyết định tuyên người phải thi hành án (THA) có nghĩa vụ trả nhà hoặc trường hợp giao nhà cho người mua trúng đấu giá, người được THA nhận tài sản để trừ vào tiền THA mà người phải THA, người đang quản lý, sử dụng tài sản không tự nguyện trả nhà, giao nhà. Việc cưỡng chế thi hành nghĩa vụ trả nhà, giao nhà được quy định tại khoản 5 Điều 71; khoản 2 Điều 104; Điều 115 Luật Thi hành án dân sự sửa đổi, bổ sung năm 2014 (Luật THADS); Điều 13 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP. Trong thực tiễn, việc tổ chức thi hành đối với loại việc này còn gặp nhiều khó khăn. Mặc dù Điều 115 Luật THADS có quy định: Trường hợp người phải THA có nghĩa vụ trả nhà thì chấp hành viên buộc người phải THA và những người khác có mặt trong nhà ra khỏi nhà, đồng thời yêu cầu họ tự chuyển tài sản ra khỏi nhà; nếu họ không tự nguyện thực hiện thì chấp hành viên yêu cầu lực lượng cưỡng chế đưa họ cùng tài sản ra khỏi nhà. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy trong trường hợp người phải THA chống đối thì việc đưa tài sản ra là hết sức khó khăn. Nhiều trường hợp không thể xác định được đầy đủ tài sản của người phải THA gồm những gì, cá biệt có những tài sản nằm ở những vị trí mà người tiến hành cưỡng chế không thể biết được (như nằm dưới đất, âm tường, trên mái nhà...) dẫn đến sau khi tổ chức cưỡng chế xong thì người phải THA cho rằng vẫn còn tài sản của họ trong căn nhà, nhà xưởng, quyền sử dụng đất đã được giao cho người được THA. Có trường hợp tài sản không có giá trị hoặc giá trị thấp nhưng chi phí để bảo quản rất cao… Do đó, cần quy định rõ trong trường hợp người phải THA không tự nguyện di chuyển tài sản thì người phải THA phải tự chịu trách nhiệm đối với các tài sản của mình. Việc hư hỏng, mất mát tài sản trong những trường hợp này, cơ quan THADS sẽ không chịu trách nhiệm. Theo quy định tại khoản 5 Điều 115 Luật THADS thì trong trường hợp cưỡng chế giao nhà là nhà ở duy nhất của người phải THA cho người mua được tài sản bán đấu giá, nếu xét thấy sau khi thanh toán các khoản nghĩa vụ THA mà người phải THA không còn đủ tiền để thuê nhà hoặc tạo lập nơi ở mới thì trước khi làm thủ tục chi trả cho người được THA, chấp hành viên trích lại từ số tiền bán tài sản một khoản tiền để người phải THA thuê nhà phù hợp với giá thuê nhà trung bình tại địa phương trong thời hạn 01 năm. Trường hợp cưỡng chế tài sản bảo lãnh của người thứ ba, mục 12 Công văn số 1103/TCTHADS-NV1 ngày 30/3/2017 của Tổng cục THADS cũng có quy định hướng dẫn việc trích lại tiền thuê nhà trong những trường hợp này. Tuy nhiên, đối với việc thuê nhà phục vụ cho việc cưỡng chế trục xuất người phải THA, người đang quản lý, sử dụng ra khỏi nhà để trả nhà, giao nhà cho người được nhận nhà thì hiện nay pháp luật vẫn chưa có quy định. Do vậy, trường hợp Bản án, Quyết định tuyên người phải THA có nghĩa vụ trả nhà, giao nhà thì khi tổ chức cưỡng chế chấp hành viên sẽ gặp khó khăn trong việc thanh toán chi phí thuê nhà cho người bị cưỡng chế ở tạm. Trong thực tế, chấp hành viên đang phải vận dụng rất nhiều giải pháp linh hoạt khác nhau như: Có thể vận động người được THA hỗ trợ tiền thuê nhà; hoặc linh động chuyển sang hình thức hợp đồng thuê địa điểm để bảo quản tài sản, địa điểm này cũng đồng thời là nhà ở để vừa có thể bảo quản tài sản vừa có thể cho người bị cưỡng chế ở tạm nếu họ không có chỗ ở mới… Tuy nhiên, việc vận động người được THA hỗ trợ tiền thuê nhà không phải khi nào cũng thực hiện được. Đây cũng là một trong những khó khăn lớn khi thực hiện việc cưỡng chế trả nhà, giao nhà, cần tiếp tục nghiên cứu để tìm cách khắc phục. Bên cạnh đó, trường hợp cưỡng chế trả nhà nhưng hiện trạng nhà đã thay đổi như sửa chữa, cơi nới, xây thêm chưa được quy định cụ thể dẫn đến việc áp dụng pháp luật vẫn còn nhiều lúng túng, vướng mắc, thực tế áp dụng vẫn còn có nhiều quan điểm khác nhau. Thực tiễn có nhiều trường hợp tại thời điểm THA, hiện trạng nhà phải giao đã thay đổi so với Bản án, Quyết định của Tòa án đã tuyên như sửa chữa, phá dỡ, cơi nới, xây thêm… mà các đương sự không thể thỏa thuận cách giải quyết về những nội dung thay đổi của tài sản. Tuy nhiên, quy định pháp luật về việc xử lý trong trường hợp này vẫn chưa cụ thể, rõ ràng.
HOÀNG THANH HOA
Bài đăng trên Báo Pháp luật Việt Nam ngày 29/01/2021
https://static-cms-baophapluat.zadn.vn/Uploaded/Edition/pdf_029_2021_COLU.pdf
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét