Bài Bình thơ" Mùa lại thu rồi"

Mùa lại thu rồi
                                                                                

 Mùa lại thu rồi em có thấy

Chiếc lá xanh hôm trước bỗng nhiên vàng

 Gió dừng chân tần ngần bên ngõ vắng

Hoa cúc ngập ngừng nhớ nắng nở bâng khuâng

Mùa lại thu rồi em thấy không

Trời xanh như lọc nắng giữa dòng

Những bà rượu nếp rong hôm nọ

Nay đổi cốm vòng rao ngõ trong

Mùa lại thu rồi em nhớ không

Hương sữa nồng len trong từng nếp áo

Con hẻm nhỏ vắng tiếng cười huyên náo

Bầy trẻ con theo sách học tới trường

Mùa lại thu rồi em có nghe

Trăng thở giữa đôi bờ nước lặng

Cá quẫy vàng hồn nhiên trên mặt sóng

 Lá trở mình nghe phố vắng lao xao

Những mùa thu... rồi lại những mùa thu

Nắng cứ bạc dần trên tóc mẹ

Gió trở mùa thoáng như lời nói khẽ

Mùa lại thu rồi...

... hằn trán mẹ: thời gian!

-Hoàng Thanh Hằng-

                             

            “Mùa lại thu rồi” của Hoàng Thanh Hằng đến với tôi trong một buổi chiều bình dị nhưng đem lại thật nhiều cảm xúc. Bài thơ giống như một làn gió nhẹ dịu dàng đem đến cho tâm hồn ta những bâng khuâng, sâu lắng…

Bài thơ bắt nhịp một cách thật giản dị nhưng lại có một sức hút đặc biệt. Lời thơ giống như một câu tâm tình:

“Mùa lại thu rồi em có thấy

Chiếc lá xanh hôm trước bỗng nhiên vàng”

Cho phép tôi gọi Hằng là Thi sĩ, một Thi sĩ nhạy cảm và có đôi mắt trong veo. Mùa lại thu rồi, và chiếc lá xanh hôm trước bỗng trở mình vàng vọt. Màu của mùa thu đã hiện ra trong chút thoảng thốt dịu nhẹ của người con gái có duyên, lại thêm ngọn gió dừng chân “tần ngần” bên ngõ vắng và “hoa cúc vàng nhớ nắng nở bâng khuâng”, thật là tinh tế! Chỉ ngay ở những câu thơ đầu tiên, Hằng đã “bắt” ngay được cái hồn của mùa Thu. Cái dáng “tần ngần” của ngọn gió mùa thu không giống với “Sương chùng chình qua ngõ” xuyến xao trong phút “Sang thu”[1] của nhà thơ Hữu Thỉnh. Chỉ bằng hai chữ” tần ngần” người đọc đã cảm nhận được cái lưỡng lự của phút giao mùa. Đến câu thơ: “Hoa cúc ngập ngừng nhớ nắng nở bâng khuâng” thì hồn thu đã dâng đầy trong mắt và điệp khúc “Mùa lại thu rồi” lại vang lên thổi vào lòng ta những rung động lạ.

“Mùa lại thu rồi em thấy không

Trời xanh như lọc nắng giữa dòng

Những bà rượu nếp rong hôm nọ

Nay đổi cốm Vòng rao ngõ trong”

Một bầu trời thu lồng lộng xuất hiện. Bầu trời thu đã có những sắc xanh kỳ diệu trong thi ca. Đã có “Xanh ngắt”[2] của cụ Nguyễn Khuyến, lại thêm “Xanh lộng” [3]của Nguyễn Bính, giờ  Hằng lại góp thêm vào một sắc xanh đặc biệt “xanh như lọc nắng giữa dòng” đó là một màu xanh được tinh luyện, phải trong và sâu thẳm…Mùa thu mang thêm cả sự thay đổi của nếp sống, những hơi rượu nếp cẩm của ngày tết Đoan ngọ giờ lại nhường chỗ cho hương cốm Vòng- thứ hương đặc trưng của mùa thu để mùa thu thêm trọn vẹn.

Mùa lại thu rồi em nhớ không

Hương sữa nồng len trong từng nếp áo

Con hẻm nhỏ vắng tiếng cười huyên náo

Bầy trẻ con theo sách học tới trường

Không gian mùa thu lặp lại với một tâm tư khác. Từ “mùa lại thu rồi em có thấy” đã chuyển sang tâm trạng “Mùa lại thu rồi em nhớ không” Cảm xúc của bài thơ đã chuyển đến cung bậc sâu hơn, mùa thu không chỉ được cảm nhận bằng thị giác, bằng khứu giác mà bằng Tâm. Chỉ từ trong sâu thẳm tâm hồn người ta mới có thể cảm nhận được
 “Hương sữa nồng len trong từng nếp áo”, Thu đã không chỉ là chiếc lá chuyển màu, bầu trời xanh lọc nắng, thu đã thấm vào cả con người.

Mùa lại thu rồi em có nghe

Trăng thở giữa đôi bờ nước lặng

Cá quẫy vàng hồn nhiên trên mặt sóng

 Lá trở mình nghe phố vắng lao xao

Hằng rất tinh tế khi cảm nhận những âm thanh của mùa thu một cách rất đặc biệt. Những thanh âm của mùa thu là tiếng trăng thở dịu em giữa đôi bờ nước lặng, là tiếng cá quẫy hồn nhiên trên mặt sóng. Ta gặp lại ý tưởng “trăng thở” trong câu thơ “nghe trăng thở động tàu dừa” của Trần Đăng Khoa, nhưng với một cung bậc khác. Hằng đã tạo nên một không gian thật đẹp, trên trời rạng ngời một vầng trăng, dưới thế lấp lánh vùng nước bạc và chiếc lá trở mình nghe phố vắng lao xao. Không gian mùa thu dường như đã chuyển mình theo chiếc lá. Mùa thu đã tràn vào hồn người để những rung động trong trẻo của tác giả thêm những tâm tư sâu kín, mộc mạc, thiết tha về mẹ:

Những mùa thu... rồi lại những mùa thu
Nắng cứ bạc dần trên tóc mẹ
Gió trở mùa thoáng như lời nói khẽ
Mùa lại thu rồi...
... hằn trán mẹ: thời gian!

Câu thơ tựa như xen lẫn tiếng thở dài dịu nhẹ, những mùa thu rồi lại  mùa thu…làn tóc mẹ bạc dần theo nắng gió. Có chút xót xa của người con gái hiếu thảo trong hai câu thơ cuối cùng. Điệp khúc “Mùa lại thu rồi...vang lên thiết tha và kết lại bằng hai chữ: thời gian! Thời gian hằn lên trán mẹ những nếp nhăn, bất giác ta cũng giật mình, ai rồi cũng sẽ có lúc bước vào cái tuổi “sang thu”

Bài thơ là một bức tranh hoàn hảo và trọn vẹn về mùa thu, người đọc không chỉ được cảm nhận mùa thu bằng các giác quan mà còn cảm nhận được tâm hồn của mùa thu một cách tinh tế và sâu lắng. Cảm ơn Hoàng Thanh Hằng đã mang đến cho bạn đọc một bài thơ tuyệt vời!.

Người viết: Hoàng Thị Thanh Hoa

Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội

( Bài Bình thơ đã được đọc trên Đài Tiếng Nói Việt Nam vào tháng 10 năm 1998)

---

[1] Bài thơ Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh

[2] “Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao” bài thơ Thu vịnh- Nguyễn Khuyến

[3] Thăm thẳm trời xanh lộng đáy hồ- bài thơ Chiều thu – Nguyễn Bính