Tình trạng người phải thi hành án là pháp nhân dùng các thủ đoạn khác nhau để tẩu tán tài sản, trốn tránh việc thi hành án là một thực tế đã và đang diễn ra, tuy nhiên pháp luật vẫn chưa có cơ chế ngăn chặn hiệu quả.
Xác minh động sản: “Bài toán”nan giải với chấp hành viên
Trong hoạt động thi hành án dân sự, việc tổ chức thi hành án đối với đương sự là pháp nhân rất phổ biến, tuy nhiên việc xác minh tài sản đối với pháp nhân còn gặp rất nhiều khó khăn.
Hiện nay, ở nước ta hoạt động thanh toán trên thị trường chủ yếu vẫn bằng tiền mặt nên việc quản lý thu nhập, quản lý tài sản của người phải thi hành án gặp nhiều khó khăn. Không chỉ đối với cá nhân, tình trạng người phải thi hành án là pháp nhân dùng các thủ đoạn khác nhau để tẩu tán tài sản, trốn tránh việc thi hành án là một thực tế đã và đang diễn ra, tuy nhiên pháp luật vẫn chưa có cơ chế ngăn chặn hiệu quả. Việc xác minh đối với động sản, đặc biệt là động sản không phải đăng ký quyền sở hữu, sử dụng là một “bài toán” thực sự nan giải đối với chấp hành viên và cơ quan thi hành án dân sự. Vì nhiều lý do khác nhau, tài sản là động sản rất dễ bị tẩu tán, trao đổi, khó xác định giá trị… Các giao dịch mua bán, chuyển nhượng đối với các tài sản là động sản không phải đăng ký quyền sở hữu trên thực tế không kiểm soát được.
Mặt khác, các tài sản của pháp nhân rất đa dạng, đó có thể là các loại giấy tờ
có giá như cổ phần, cổ phiếu; tài sản là quyền sở hữu trí tuệ; tài sản hình thành trong tương lai… theo đó, việc xác minh đối với mỗi loại tài sản này lại có những khó khăn nhất định, cụ thể như: Đối với tài sản là giấy tờ có giá: các loại giấy tờ có giá theo quy định của pháp luật hiện hành rất đa dạng, phong phú và khó có thể liệt kê một cách đầy đủ.
Do vậy, đòi hỏi chấp hành viên phải có những hiểu biết nhất định về các lĩnh vực pháp luật có liên quan thì mới có thể hiểu rõ và áp dụng đúng quy định về việc thu giữ giấy tờ có giá của người phải thi hành án. Đối với tài sản là vốn góp để xác định phần vốn góp thực tế của các thành viên trong công ty yêu cầu nhiều tài liệu pháp lý khác nhau mà chấp hành viên khó thu thập như: Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh; điều lệ công ty; giấy chứng nhận góp vốn, cổ phiếu; sổ đăng ký thành viên, sổ đăng ký cổ đông; báo cáo tài chính doanh nghiệp, sổ sách kế toán doanh nghiệp; các chứng từ khác về việc góp vốn, phân chia lợi nhuận của doanh nghiệp… mà việc thu thập các thông tin này lại không hề dễ dàng.
Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp
Thực tiễn cho thấy, chấp hành viên thực hiện việc xác minh điều kiện thi hành án của pháp nhân còn gặp không ít khó khăn. Hệ thống đăng ký tài sản còn chưa đảm bảo tính liên thông, đồng bộ, hiện đại, dễ tiếp cận. Hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin tại nhiều cơ quan chưa được số hóa, vẫn còn quản lý trên giấy tờ, sổ sách
thông thường, việc tra cứu thủ công dễ nhầm lẫn hoặc bỏ sót thông tin. Một số cơ quan, tổ chức, cá nhân nắm thông tin từ chối cung cấp thông tin hoặc cung cấp thông tin sơ sài, không đầy đủ nhưng rất khó xem xét trách nhiệm đối với các trường hợp này.
Điều 64, Điều 85 Nghị định số 82/2020/NĐ-CP quy định mức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi không cung cấp thông tin, không giao giấy tờ liên quan đến tài sản bị xử lý để thi hành án theo yêu cầu của người có thẩm quyền thi hành án mà không có lý do chính đáng là từ 1.000.000 đến 3.000.000 đồng. Tuy nhiên, trong thực tiễn, để xử phạt hành vi này quả thực không dễ. Vì vậy, việc cung cấp thông tin vẫn chủ yếu phụ thuộc vào nhận thức, mức độ tự nguyện của các chủ thể nắm giữ thông tin về tài sản của người phải thi hành án. Do đó, cần quy định rõ ràng hơn về trách nhiệm cung cấp thông tin về điều kiện thi hành án của các cơ quan hữu quan và các chế tài pháp lý đủ mạnh để áp dụng đối với các trường hợp vi phạm trách nhiệm này.
Từ những khó khăn xuất phát từ thực tiễn, có thể thấy, cần có những giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả công tác xác minh điều kiện thi hành án đối với pháp nhân. Bên cạnh việc hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến xác minh tài sản của pháp nhân, cần có những giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phối hợp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan trong việc cung cấp thông tin, xác minh điều kiện thi hành án đối với chủ thể đặc biệt này.
HOÀNG THỊ THANH HOA
Bài đăng trên báo Pháp Luật Việt Nam số 262- 19/9/2022
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét